مقدمه
متاسفانه امروزه در جامعه ما مصرف مواد مخدر خطرناک از قبیل تریاک، هروئین، کوکائین، حشیش یا ماری‌جوانا و ال. اس. دی - مخصوصاً در بین نوجوانان و جوانان - دائماً در حال افزایش است و شبکه بین‌المللی قاچاق مواد مخدر و سوادگران مرگ بی شرمانه دام اعتیاد را در همه جا می‌گسترانند.

اما چرا برخی از افراد آماده ی تجربه کردن و آزمودن مواد مخدر هستند و یا برای دسترسی به آن تمایل خاصی دارند، در حالی که بسیاری از افراد هرگز پیرامون این دام گام نمی‌نهند؟ هرچند به سادگی نمی توان پاسخ دقیق و عملی به پرسش های بالا داد و عوامل موثر در ایجاد اعتیاد را طبقه‌بندی کرد، اما سعی نموده ایم در این مطلب مواردی را بررسی نمائیم.

مبنای اعتیاد
در اکثر جوامع، جوانان سالم 15 تا 20 ساله‌ای که برای کسب تجربه و یا در اثر معاشرت با دوستان نامناسب و یا معتادان به استفاده از مواد مخدر پرداخته‌اند، بیشترین طیف افراد معتاد را از نظر مبنا تشکیل می دهند. این گروه به علت نداشتن پشتوانه خانوادگی و تربیت صحیح و از روی حس کنجکاوی و همچنین در اثر معاشرت با کسانی که آنها را به استفاده از داروی مخدر تشویق می‌کنند، برای اولین بار مواد مخدر را تجربه نموده و دچار اعتیاد به مواد مخدر می‌شوند.

متاسفانه بسیاری از جوانان به علت احساس درماندگی، ناکامی، عدم کفایت و همینطور برای رهایی از تنهایی و فشار روانی معتاد می‌شوند که رهایی ازاین نوع اعتیاد به سادگی میسر نیست. همچنین، تعداد زیادی از فرزندان طلاق به عنوان کسانی که از تربیت صحیحی برخوردار نیستند به شکل قابل توجهی مستعد گرفتارشدن در دام اعتیاد به مواد مخدر هستند.

اختلالات روانی و اعتیاد
اختلال شخصیتی بیش از همه چیز فرد را در برابر اعتیاد آسیب‌پذیر می‌سازد. علاوه بر این، اعتیاد خود نیز اختلالهای موجود را تشدید می‌کند و این دایره معیوب ادامه می‌یابد. شخص معتاد برای بدست آوردن ماده مخدر دست به اعمال خلاف قانون و اخلاق می‌زند و با آزاد شدن از قید و بندهای اخلاقی مرتکب جنایت نیز می‌شود. به طور کلی شخصیت های روان نژند (دچار سراسیمگی) و نیز روان پریش را می‌توان در برابر اعتیاد بسیار آسیب‌پذیر دانست.

شخصیت های روان نژند، یعنی کسانی که دارای بیماریهای روانی خفیف هستند. این افراد با علائم ضعف روانی، اضطراب، وسواس، ترس و بی اراده بودن در تصمیم گیری شناخته می‌شوند؛
شخصیت های روان پریش، یعنی کسانی که به علت عدم رشد خُلقی، در سازش اجتماعی دچار اشکال هستند و دارای خلق و خوی متغیر و قضاوت ناپایدار می‌باشند.
مبتلایان به این بیماریها بسیار آسان به مواد مخدر گرایش یافته و در زمره معتادان درمی‌آیند. بدیهی است بسیاری از همین شخصیت ها نیز غیر معتاد باقی می‌مانند.

روان‌پریش ها دارای رفتارهای ضد اجتماعی و اختلال خُلقی هستند و توانایی کافی برای پیروی از قوانین و مقررات را ندارند و روابط آنها با دیگران سطحی است. با آنکه این افراد کم هوش نیستند، اما قادر به تحمل فعالیتهای منظم جسمی و ذهنی نیستند و جا و مکان و کار ثابتی را پذیرا نمی‌شوند. سابقه این افراد نشان می‌دهد که در دوران کودکی، نا‌آرام و مشکل‌ساز بوده و در مدرسه قدرت سازش نداشته و در محیطهای دیگر نیز فاقد سازش اجتماعی بوده‌اند.
روان‌پریش های مهاجم که دارای اختلال رفتاری شدید هستند و به انجام اعمال تهاجمی و جنایت و حتی آدمکشی دست می‌زنند از جمله کسانی به شمار می‌آیند که بیش از همه به طرف اعتیاد گرایش می یابند. در عین حال روان‌پریش های نالایق و غیرفعال نیز که معمولاً به دروغگویی، دزدی، تقلب و آزار دیگران می‌پردازند، مواد مخدر را وسیله خوشی و آسایش خود به شمار می‌آورند.

نقش تکنولوژی و تمدن
اگرچه پیشرفتهای تکنولوژی در قرن بیستم سبب تحولات دائمی و نیز پیشرفت همه جانبه ی معیارهای زندگی از جمله بهداشت عمومی گردیده و در بهبود زندگی مردم موثر واقع شده است، اما در عین حال عوارضی چون ترس از تامین آینده و تشویش و اضطراب را نیز با خود به ارمغان آورده است که در بسیاری از افراد منجر به پیدایش کشمکش های روانی شده است.
این افراد مظطربانه و دائماً ازخود می پُرسند: آینده چه می شود؟
این کشمکش‌ها، حتی بیش از محرومیت ها، سبب درهم ریختن مکانیسم های دفاعی افراد می‌شود و از این رو بیماری های روانی ناشی از کشمکش ها و اضطراب ها بیش از بیماریهای جسمی بشر را آزار می‌دهند.

افسردگی با اعتیاد درمان پذیر نیست!
افسردگی روانی یکی از بیماریهای شایع عصر ماست که بر روی خلق و خوی، رفتار و احساس فرد اثر می‌گذارد. از عوارض افسردگی این است که فعالیت، اراده و اعتماد به نفس شخص کاهش می‌یابد و نشانه هایی همچون خستگی، بی‌میلی، بی‌علاقگی، کم‌خوابی و ناامیدی نیز بروز می‌کنند.
در این موارد نشاط، علاقه و همکاری جمعی جای خود را به نگرانی، ناخشنودی و انزواجویی می‌دهد و بیمار با از دست دادن علایق شغلی و اجتماعی و گاه فردی ممکن است به طرف مواد مخدر و قرص های روانگردان نیز گرایش یابد تا شاید آرامش و آسایش بیشتری احساس کند.
افرادی که برای برای گریز از تشویش و اضطراب و فشارهای روانی مواد مخدر و قرص های روانگردان را انتخاب می‌کنند کسانی هستند که از رو به رو شدن با واقعیات عاجزند و به علت احساس عدم کفایت، زندگی خود را از واقعیت جدا کرده و آن را بر پایه ی اوهام و رویا بنا می‌کنند.

نقش خانواده در پیشگیری از اعتیاد فرزندان
بی شک خانواده تاثیر عمیقی در رشد کودک دارد و شخصیت او را پی‌ریزی می‌کند. اگر محیط خانواده سالم باشد کودک مهر و محبت یاد میگیرد و دارای اعتماد به نفس و احساس مسئولیت می‌شود.
بررسی های متعدد نشان از آن دارد که اگر کودک مورد توجه خانواده واقع نشود و از خانواده طرد شود و یا باالعکس، اگر بیش از حد مورد توجه و حمایت واقع شود، آماده ی کجروی، ناسازگاری و تجاوز به حقوق دیگران خواهد شد. کودکانی که در محیط خانه پذیرفته نشده‌اند و با محرومیت عاطفی و فقدان مهر مادری روبرو بوده‌اند، محبت و عواطف دیگران را احساس نمی‌کنند و با ترک خانه و مدرسه و ناسازگاری با جامعه، رفتار خصمانه بروز می‌دهند. این افراد فاقد قدرت سازش می‌شوند و سرنوشت خوبی در انتظار آنان نیست.

حمایت بیش از اندازه و اغماض بی‌نهایت پدر و مادر نیز سبب می‌شود که کودک بسیار پرتوقع و به اصطلاح لوس و نازپرورده بار آید و در نتیجه به تدریج در سازش با دیگران دچار اشکال شود. چنین فردی به‌عنوان یک موجود ضد اجتماعی طعمه خوبی برای قاچاقچیان مواد مخدر و جنایتکاران به شمار می‌آید. برقراری رابطه صحیح پدر و مادر با کودک سبب می‌شود که رشد شخصیت فرزند سیر طبیعی داشته باشد و از انحراف و کجروی در امان بماند. عواقب خطرناک اعتیاد ایجاب می‌کند که والدین از لحظه تولد، فرزند را موجودی قلمداد نمایند که به سرعت یاد می‌گیرد و رشد شخصیت او منوط به برقراری رابطه صحیح بین همه اعضای خانواده است.

مراقبت مادر و ایجاد رابطه عاطفی او با فرزند به شکلی که به حس استقلال طلبی فرزند لطمه نخورد و همچنین رفتار خردمندانه و همراه با مهربانی پدر به رشد و متعادل شدن شخصیت کودک کمک بسیار زیادی می‌کند. این روش تربیتی حتی در صورت بروز اعتیاد در دوره بلوغ، درمان را آسان می‌سازد و فرزند امکان بازگشت به زندگی سالم را مجدداً به دست می آورد.

آثار و عوارض اعتیاد:

? عوارض جسمی
آلودگی و آسیب پذیر نمودن دندان ها، ملتهب ساختن مخاط دهان، نقصان ترشحات غدد بزاقی، ضعف قوای جسمانی و کاهش شدید وزن بدن، عقیم نمودن مردان و نازائی زنان، تخفیف تمایلات جنسی، اخلال در کار دستگاه عصبی در صورت تداوم مصرف، تنبلی کبد، ابتلا به یرقان و اثرات ناگوار بر دستگاه گوارش، ورم کلیه ها و اشکال در دفع ادرار توام با درد، التهاب مزمن تارهای صوتی، احتمال ابتلا به بیماری های برونشیت مزمن، آسم، سل و تپش قلب، تنگی نفس و دوران سر، خشکی پوست، شکنندگی ناخن ها، خطر ابتلا به انواع سرطان و سکته قلبی و ناشناخته ماندن بیماری های خطرناک به دلیل کاهش احساس درد.

? عوارض روانی
بر هم خوردن تعادل روانی، عدم توجه به اصول و مقررات جامعه، ضعف اراده، از بین رفتن احساس مسوولیت، ایجاد احساسات خصومت زا، بیقراری، عصیانگری، اضطراب دائم و احساس بی کفایتی و تنهایی، اختلال در خواب، بروز انواع بیماری ها و اختلالات روانی.

? عوارض خانوادگی
نابسامانی خانوادگی، محدود شدن روابط خانوادگی، عدم تربیت صحیح فرزندان، خشونت در خانواده، اُفت سطح فرهنگ اجتماعی و اقتصادی خانواده، گسترش طلاق و کاهش آمار ازدواج

? عوارض اجتماعی
مصرف کننده صرف شدن، عدم احساس مسوولیت نسبت به خانواده و جامعه، سطحی و تصنعی شدن روابط اجتماعی و دوری از پیوندهای مستحکم عاطفی، گسترش جرم و جنایت، نشر بیماری های واگیر و خطرناک مثل ایدز و هپاتیت، محروم شدن نسل آینده از تربیت صحیح و ایجاد مشاغل کاذب.

? عوارض اقتصادی
هزینه بالای استعمال موامخدر، هزینه درمان و نگهداری معتادان، کاهش راندمان کار، وقوع آتش سوزی های بزرگ، هزینه های مبارزه با ورود موادمخدر به داخل کشور، هزینه قضات و دادگاه ها در این خصوص، هزینه اجرای طرح های تحقیقاتی و تشکیل سمینارها.

و در پایان...

دانشجویان عزیز:
لطفاً فقط به خاطر سلامتی و آینده خودتان، در مواجهه با تعارف های دوستانه برای تشویق به استعمال دخانیات و مواد مخدر بی تعارف بگویید" نه".
گفتن کلمه" نه" شاید باعث شود برخی از دوستان خود را از دست بدهید، اما هرگز پشیمان نخواهید شد...

چرا باید نماز بخوانیم؟چرا باید خدا را عبادت کنیم؟ و چرا این عبادت حتما باید بصورت نماز باشد؟ مگر نماز چه ویژگی‌هایی دارد؟

نماز و اسرار تربیتی آن

• نماز موجب یاد خداست:

یاد خدا بهترین وسیله برای خویشتن داری و کنترل غرایز سرکش و جلوگیری از روح طغیان است. «نمازگزار» همواره به یاد خدا می‏باشد، خدایی که از تمام کارهای کوچک و بزرگ ما آگاه است، خدایی که از آنچه در زوایای روان ما وجود دارد و یا از اندیشه ما می‏گذارد، مطلع و باخبر است و کمترین اثر یاد خدا این است که به خودکامگی انسان و هوسهای وی اعتدال می‏بخشد، چنان که غفلت از یاد خدا و بی خبری از پاداشها و کیفرهای او، موجب تیرگی عقل و خرد و کم فروغی آن می‏شود.

انسان غافل از خدا در عاقبت اعمال و کردار خود نمی‏اندیشد و برای ارضای تمایلات و غرایز سرکش خود حد و مرزی را نمی‏شناسد و این نماز است که او را در شبانه روز پنج بار به یاد خدا می‏اندازد و تیرگی غفلت را از روح و روانش پاک می‏سازد.

به راستی، انسان که پایه حکومت غرایز در کانون وجود او مستحکم است، بهترین راه برای کنترل غرایز و خواستهای مرزنشناس او همان یاد خدا، یاد کیفرهای خطاکاران و حسابهای دقیق و اشتباه‏ناپذیر آن می‏باشد. از این نظر قرآن یکی از اسرار نماز را یاد خدا معرفی می‏کند: «اقم الصلوة لذکری؛ نماز را برای یاد من بپادار!» (1)

• دوری از گناه:

نمازگزار ناچار است که برای صحت و قبولی نماز خود از بسیاری از گناهان اجتناب ورزد؛ مثلا، یکی از شرایط نماز مشروع بودن و مباح بودن تمام وسایلی است که درآن به کار می‏رود، مانند آب وضو و غسل، جامه‏ای که با آن نماز می‏گزارد و مکان نمازگزار، این موضوع سبب می‏شود که گرد حرام نرود و در کار و کسب خود از هر نوع حرام اجتناب نماید؛ زیرا بسیار مشکل است که یک فرد تنها در امور مربوط به نماز به حلال بودن آنها مقید شود و در موارد دیگر بی پروا باشد.

گویا آیه زیر به همین نکته اشاره می‏کند و می‏فرماید: «ان الصلوة تنهی عن الفحشأ و المنکر؛ که نماز (انسان را) از زشتیها و گناه باز می‏دارد.» (2)

بالاخص اگر نمازگزار متوجه باشد که شرط قبولی نماز در پیشگاه خداوند این است که نمازگزار زکات و حقوق مستمندان را بپردازد؛ غیبت نکند؛ از تکبر و حسد بپرهیزد؛ از مشروبات الکلی اجتناب نماید و با حضور قلب و توجه و نیت پاک به درگاه خدا رو آورد و به این ترتیب نمازگزار حقیقی ناگزیر است تمام این امور را رعایت کند. روی همین جهات، پیامبر گرامی ما(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) می‏فرماید: نماز چون نهر آب صافی است که انسان خود را در آن شست و شو دهد، هرگز بدن او آلوده و کثیف نمی‏شود. همچنین کسی که در شبانه روز پنج مرتبه نماز بخواندو قلب خود را در این چشمه صاف معنوی شست و شو دهد، هرگز آلودگی گناه بر دل و جان او نمی‏نشیند.

آثار فردی و تربیتی نماز به آنچه که گفته شد منحصر نیست؛ ولی این نمونه  می‏تواند نشانه کوچکی از اسرار بزرگ این عبادت بزرگ اسلامی باشد.

• نظافت و بهداشت:

از آنجا که نمازگزار در برخی از مواقع همه بدن را باید به عنوان «غسل» بشوید و معمولا در شبانه روز چند بار وضو بگیرد و پیش از غسل و وضو تمام بدن خود را از هر نوع کثافت و آلودگی پاک سازد؛ ناچار یک فرد تمیز و نظیف خواهد بود. از این نظر نماز به بهداشت و موضوع نظافت که یک امر حیاتی است کمک می‏کند.

• انضباط و وقت‏ شناسی:

نمازهای اسلامی هر کدام برای خود وقت مخصوص و معینی دارد و فرد نمازگزار باید نمازهای خود را در آن اوقات بخواند، لذا این عبادت اسلامی به انضباط و وقت‏شناسی کمک مؤثری می‏کند.

بالاخص که نمازگزار باید برای ادای فریضه صبح پیش از طلوع آفتاب از خواب برخیزد، طبعا یک چنین فردی گذشته از این که از هوای پاک و نسیم صبحگاهان استفاده می‏نماید، به موقع فعالیتهای مثبت زندگی را آغاز می‏کند.

آثار فردی و تربیتی نماز به آنچه که گفته شد منحصر نیست؛ ولی این نمونه می‏تواند نشانه اسرار بزرگ این عبادت بزرگ اسلامی باشد.

منبع:iran-forum.ir

بسم الله الرحمان الرحیم

موضوع: پدافند غیر عامل                        تنوین:محمد ارزه گر

1ـ موضوعیت پدافند غیر عامل

بخشی از خسارات و صدمات وارده از حملات هوایی ـ موشکی،مربوط به اصابت بمب یا هر نوع  پرتابه ی دیگری وایجاد انفجار توسط آنها می باشد. که در لحظه وقوع حادث می گردد و اغلب موارد،خسارات وصدمات مربوط به پیامد های این حملات از خسارات ناشی از انفجار اولیه به مراتب بیشتر می باشدو با رعایت اصول پدافند غیر عاملو اجرای طرح های مربوطه می توان ضمن کاهش خسارات اولیه از بروز خسارات وصدمات بعدی جلوگیره نموده ویا تاثیر آنها را تا حد بسیار زیادی      کاهش داد.

اصول اولیه پدافند غیر عامل ،ساده و تقریباَ ثابت بوده ولی کاربرداین اصول در موارد مختلف تفاوت داشته و در مواردی پیچیده و مشکل می شود.

2ـ اصول،روشهاو موضوعات اساسی در مبحث پدافند غیر عامل

2ـ1اختفا 1

اختفا یا پنهان کاری به کلیه اقداماتی گفته می شود که مانع قرارگرفتن تا سیسات و تجهیزات در دید مستقیم دشمن گردیده و یا تشخیص تا سیسات وتجهیزات و همچنین آگاهی از انجام فعالیت را برای او غیر و ممکن و یا مشکل می سازد.

روش های اختفاعبارتند از

الف)استفا مناسب از عورض زمین و احداث تاسیسات در محلی که توسط دشمن به به سهولت قابل تشخیص و قابل رویت نباشد.

ب)عادی و غیر مهم جلوه دادن تاسیسات با جدول بندی ،درختکاری و...

ج)جداسازی منطقه های تاسیسات صنعتی که به علت نوع فعالیت نمی توان آنها را به طور کلی دگرگون نمود. به نحوی که تاثیرزیاد بر نوع فعالیت ها نگذارد.

د) حذف نقاط حیاتی و حساس از روی نقشه هایی که به دلیل خواص باید در رسانه های گروهی منعکس گردد.     

ه)نشان ندادن نمای خارجی تا سیسات حیاتی و حساس در تلویزیون به خصوص در ارتباط با محیط و جاده ها

و) عدم درج آگهی در جرایدبه گونه ای که هنگام وقوع فعالیتی مهم در محدوده زمانی در موقیت جغرافی مورد استفاده قرار گیرد.

ز)ایجاد تاسیسات در اعماق زمین یا در دل کوه ها که به این ترتیب علامه بر پنهان کردن آنها استحکام کافی در مقابله با راکت،موشک و بمب را می توان مطرح کرد.

2ـ2 استتار

مفهوم کلی استتار ههم رنگ و هم شکل کردن تاسیسات و تجهیزات با محیط اطرافمی باشد . استتار از موثر ترین و متداول ترین در روشهای دفاعی غیر عامل در ارتش کلاسیک دنیا است.

نکطه: درمبحث استتاردو نوع دید از دشمن مد نظر است: 1ـ دید هوایی 2ـ دید زمینی

عوامل مربوط به اجرای استتار عبارتند از :رنگ،سایه،بافت، زمین ،مصالح و حرارت و...

انواع استتار

 استتار نوری،استتار حرارتی،استتار راداری{ مثل ایجاد پارازیت یا ارسال فرامین کاذب}استتار بصری،استتار صوتی ،استتار الکترونیکی

3ـ2 استحکامات

در بحث پدافند غیر عامل استحکامات به سازه های موقتی اطلاق می شود که با توجه به شرایط و امکانات و میزان اهمیت و آسیب پذیری نقاط حیاتی و حساس در محل های مناسب و اطراف تاسیساتایجاد می گردند تا مانع اصابت مستقیم موشک و بمب یا ترکش این مهمات به تاسیسات و یا تجهیزات گردیده واثرات ترکش و انفجار را به طورنسبی خنثی نماید. استحکامات به شکل های زیر طبقه بندی می شوند

1ـخاکریز

چنانچه تجهیزات در فضای باز چیده شده و یا درون ساختمانی و با مقاومت مصالح معمولی قرارگرفته باشند با ایجاد خاکریز با ارتفاع و قطر مناسب می توان در مواردی مانع اصابت مستقیم بمب و موشک به تا سیسات و تجهیزات گردیده و در اکثر موارد مسیر ترکش و موج انفجاربه طرف تاسیسات را سد  می کند

2ـ کیسه ی شن

در صورتی که فضای لازم برای ایجاد خاکریز با شیب مناسب وجود نداشته باشد ،با چیدن گونی های پر از شن و ماسهدر چندین ردیف روی هم می توان به نتایج مورد نظر برای حفظ تاسیسات دست یافت .

3ـ دال بتنی،شبکه ی شن و یا استوانه ی بتنی

از این وسائل زمانی تو صیه می شوند که تداوم دشمن تهدید محتمل باشد.

4ـ دیوار کشی

ایجاد دیواراحتیاج به برسی کارشناسی داشته و قطر و ارتفاع آن با توجه به مقاوت مصالح به کار رفته باید محاسبه شود . دیوار کشی شامل آجر چینی ،سنگ چینی ،ایجاد بلوک هایی با سیمان مسلح و یا با استفاده از بلوک های از پیش ساخته شده می باشد . دیوار کشی بهتر است در قطعات مجزا و کنار هم صو رت گیرد.

4ـ2 پوشش

ایجاد پوشش یک اقدام موقتی است که با بالا رفتن شدت تهدید واحتمال حمله هوایی موشکی انجام شده و تا زمانی که احتمال حمله وجود دارد ادامه می یابد.با این عمل تاسیسات و تجهیزات یا مرکز مرکز فعالیت از دید خلبانان یا حسگر نصب شده در سر بمب و موشک پپنهان گردیده و هدف گیری و هدایت موشک و بمب های هدایت شونده از جمله بمب های لیزری مسیر نشده ویا دقت آنها کا هش می یابد .

پوشش می توان نوسط دود و بخار آب (غلیظ) و یا با هوا کردن بادکنک و با لن ایجاد می شود

انواع پوشش:

پوشش امنیتی: اقداماتی است عمدتاَ در مورد های تاسیسات وتجهیزات ثابت به کار می رود و فعالیت های مجازی ویا غیر واقعی را برای دشمن تداعی می کند

پوشش فیزیکی:اصطلاحاَ اقداما تی است که موقتاَ به صورت فیزکی مانع از تشخیص هدف می شود . که از جمله این اقدامات می توان به ایجاد پرده بخار و یا دود غلیظ اشاره می کند.

تدوین:محمد ارزه گر

منابع: اینترنت ، کتاب پدافند غیر عامل

 موضوع :تائثیر رسانه ها بر سبک زندگی

تدوین : محمد ارزه گر

نام دبیر مربوطه:آقای یوسف زاده

مدرسه: نمونه ی برکت های محی الدین

سال تحصیلی:1397 ـ 1398    

تأثیر رسانه بر سبک زندگی

دنیای امروز‌ را عصر ارتباطات و رسانه می‌خوانند؛ عصری که خبر و پیام در کوتاه ترین زمان در اختیار مخاطب قرار می‌گیرد. جوامع انسانی در هر لحظه در معرض این گونه اطلاع‌ رسانی‌ ها قرار دارند و از این رو‌‌ برخی معتقدند رسانه‌ ها مهم ‌ترین ابزار سلطه در زمان ما هستند.

در میان رسانه ها، مخاطبان رسانه های دیداری با توجه به این که طیف گسترده ای از بینندگان را دربرگرفته اند، بیش از دیگر دریافت کنندگان پیام در معرض دریافت پیام هستند. در مورد نقش و تاثیر رسانه در ارائه الگوهای رفتاری و تغییر سبک زندگی با دکتر پرویز فارسیجانی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل دینی گفت وگو کردیم که مشروح آن در پی می آید.
رسانه ها چگونه باورهای افراد را در زندگی می سازند؟
رسانه ها به عنوان موثرترین و بهترین ابزارهای انتقال پیام در تاثیر گذاری و شکل دهی سبک زندگی جایگاه ویژه ای دارند. در حوزه دیداری و شنیداری و مکتوب و مجازی، رسانه ها دارای کاربردهای ویژه هستند و با شیوه های گوناگونی باعث تغییر یا تقویت باورها در زمینه های مختلف می شوند. علتش هم می تواند ویژگی هایی مثل تنوع بی نظیر رسانه در نوع عرضه محتوا و پیام، خلاقیت و به روز بودن، مبتکرانه بودن رسانه نسبت به عرضه پیام و... باشد. باورم این است که باید از این امکان و توان رسانه ها برای شکل دهی به اندیشه ها، باورها و رفتارهای جامعه استفاده کنیم. امروز کسی نیست که از تاثیرات رسانه در ابعاد مختلف ناآگاه باشد و نداند دخالت در تغییر عقاید، ارزش ها، مهارت ها و سلیقه ها و در کل تغییر سبک زندگی یکی از کارکردهای رسانه است. به نظر من امروز اصلی ترین هدف رسانه ها، جریان سازی در عرصه سبک زندگی است. رسانه ای در این زمینه موفق تر است که بتواند اعتماد مخاطب خودش را در القای پیام جلب کند. اگر این رفتار شکل بگیرد در هنجارهای جامعه اثر می گذارد.

آیا مخاطب در این زمینه صرفا یک دریافت کننده پیام است یا با توجه به گسترش فضاهای ارتباطی و اطلاعاتی می تواند به تجزیه و تحلیل داده هم بپردازد؟
شواهد نشان می دهد مخاطبان پیام های رسانه را پردازش می کنند و خود فرد تصمیم می گیرد چه اطلاعات و اخباری را دریافت کرده و چه رسانه ای را برای دریافت این اطلاعات و پیام ها انتخاب کند. مخاطب می تواند به رسانه ای توجه ویژه داشته باشد و به رسانه دیگری بی توجهی نشان دهد. زمانی که رسانه ای مورد اعتماد قرار گرفت از همه شیوه های بصری و خلاقانه استفاده می کند تا مخاطب را پای رسانه نگه دارد و نه تنها افکار و عقاید او را تحت تاثیر قرار دهد، بلکه در مورد اوقات فراغت، نوع پوشش و آرایش، نحوه و نوع غذا خوردن، نوع روابط با خانواده و اجتماع مخاطبان هم اظهار نظر می کند. تجربه نشان داده است رسانه ها تنها در صورت جلب اعتماد مخاطب است که می توانند با ارائه داده ها و پیام ها سبک زندگی مخاطبان را دستخوش تغییر و تحول کنند.

تجربه نشان داده است رسانه ها تنها در صورت جلب اعتماد مخاطب است که می توانند با ارائه داده ها و پیام ها سبک زندگی مخاطبان را دستخوش تغییر و تحول کنند

رسانه بویژه از نوع غربی آن از چه ترفندهایی برای القای پیام های خود به مخاطب استفاده می کند؟
رسانه های نوین تصویری سه ویژگی مهم دارند؛ یکی جذابیت بصری است که به شکل مستقیم و غیرمستقیم و از طریق شیوه های تکنیکی و محتوایی به گونه ای عمل می کنند که مخاطب برای دریافت پیام آمادگی پیدا کند. دوم ایجاد اعتماد در مخاطب است. این که به نوعی گیرنده پیام که مخاطب باشد، هم از جهت تکنولوژی و هم روان شناسانه و جنبه های فنی و رسانه ای، به گونه ای مدیریت می شوند که مخاطب نسبت به حرف ها و پیام های آن رسانه اعتماد پیدا می کند. نکته سوم تنوع و در واقع ایجاد انگیزه برای دیدن یا شنیدن پیام ها و برنامه های آن رسانه است. این انگیزه یا میلی که باعث ترغیب مخاطب برای دریافت پیام های رسانه می شود شامل جنبه های مختلف روحی - روانی است و حتی ممکن است مبتنی بر نفسانیات باشد. رسانه هدفش مهار و هدایت پیام است و برای همین شبکه های ماهواره ای با شیوه های حرفه ای از جهت بصری و شکلی، داده ها و اطلاعات خود را به صورت بسته بندی های جذاب ارائه می کنند تا در دل مخاطبان جا باز کنند و اعتماد او را به دست آورند.

تاثیر منفی برنامه های ماهواره ای و سایر رسانه های دیداری و شنیداری که بیشتر از مراکزی غیر از پایگاه های رسمی منتشر می شود، قابل انکار نیست. این برنامه ها بر الگوهای رفتاری و اجتماعی خانواده ها بشدت تاثیرگذارند. به نظر شما شیوه مقابله با این نوع پیام رسانی های منفی چیست؟
در این خصوص مسئولیتی مهم متوجه نهاد های فرهنگی و رسانه ملی است. تا چند سال پیش رسانه های پیام رسان غربی و مخالف و معاند نظام، هیچ اقبال و توجهی برای جلب مخاطب ایرانی نداشتند. اما چند سالی است که با بهره گیری از شیوه های نوین و به صورت هماهنگ و با تاکید بر جنبه های عامه پسند، متاسفانه توانستند وارد فضای برخی خانواده های ایرانی شوند و سبک زندگی آنها را دستخوش تغییر و تحول کنند. طبیعتا رسانه ملی در چنین شرایطی وارد نبردی سخت شده است چرا که رقیبی سرسخت دارد و باید با ارائه برنامه هایی که از تنوع و جذابیت کافی برخوردار است، رقبا را از میدان به در کند تا ضمن سلب اعتماد مخاطب از رسانه های بیگانه یا حداقل با پردازش اطلاعات و تشخیص پیام های درست از پیام های نادرست و غلط، امکان اثر گذاری برنامه های شبکه های ماهواره را کم کند. در این زمینه باید آسیب شناسی و آسیب زدایی جدی در مورد برنامه های صدا و سیما و سایر رسانه های مشابه وطنی صورت بگیرد. در عرصه برنامه سازی و ارائه انتقال و پیام و تاثیرگذاری در نحوه زندگی مخاطبان ایرانی نیز باید به گونه ای گام برداشت تا بینندگان یا شنوندگان این گونه پیام ها را به میل و سلیقه خود نزدیک بدانند.
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار داد، توجه به دغدغه های رهبر معظم انقلاب در زمینه رسانه است. ایشان توان و قوه رسانه ای را می شناسند و برای رسانه ها در الگودهی سبک زندگی اسلامی و ایرانی نقش جدی قائلند. رهبر معظم انقلاب معتقدند هم سبک زندگی غربی را باید نقد کرد و هم باید در ترویج سبک زندگی اسلامی و ایرانی کوشید. نقش موثر رسانه ملی و سینما تاکنون در چند نشست و سخنرانی، از جمله در دیدار با اصحاب هنر و همچنین در حکم انتصاب رئیس صدا سیما، مورد تاکید ایشان قرار داشته است.
این که الگوی دینداری درست چگونه در قالب سبک زندگی ایرانی و اسلامی ارائه شود، نیاز به دقتی کارشناسانه دارد و باید از هرگونه افراط و تفریط هایی در این زمینه پرهیز کرد. پیام ها باید با مدیریت محتوایی سنجیده شود و با کمک نهادهای مختلف باید به الگویی رسید و پس از آن است که این پیام ها باید به زبان رسانه ترجمه شود.